Ototoksisite, bazı ilaçların veya kimyasal maddelerin iç kulak yapılarında hasar oluşturmasıyla ortaya çıkan bir durumdur. Bu hasar özellikle koklea (işitme) ve vestibüler (denge) sistemi etkileyebilir. Ototoksisiteye bağlı gelişen en sık belirtiler:
- Kulak çınlaması (tinnitus)
- İşitme kaybı
- Baş dönmesi ve dengesizlik
Erken teşhis edilmezse kalıcı işitme kaybına yol açabilir.
Ototoksisite Belirtileri Nelerdir?
Kulak çınlaması (tinnitus):
Genellikle ilk belirti olarak görülür. Çoğunlukla yüksek perdeli (4-6 kHz) ve iki taraflıdır.
İşitme kaybı:
- Çoğunlukla sensörinöral tiptedir.
- Doza bağlı olarak geçici veya kalıcı olabilir.
- Aminoglikozid antibiyotikler kalıcı kayba yol açabilirken, salisilatlar ve kinin geçici kayba neden olur.
Denge problemleri:
- Vestibüler sistem etkilenirse baş dönmesi, sersemlik ve denge kaybı oluşabilir.
- Bazı hastalarda zamanla denge mekanizmaları bu kaybı telafi edebilir.
Ototoksik İlaçlar Nelerdir?
Ototoksisiteye yol açabilen ilaç grupları şunlardır:
- Antibiyotikler: Aminoglikozidler (Gentamisin, Amikasin), Makrolidler (Azitromisin, Klaritromisin)
- Diüretikler: Furosemid, Etakrinik asit
- Antimalaryal ilaçlar: Kinin
- Antineoplastik ilaçlar: Cisplatin, Karboplatin
- Antienflamatuvarlar: Salisilatlar, NSAİİ’ler
- Ototopik ilaçlar: Alkol, asetik asit, klorheksidin vb.
- Diğerleri: Karbon disülfit, toluen, trikloretilen gibi kimyasallar
Ototoksisite Riskini Artıran Durumlar Nelerdir?
Bazı kişiler ilaçlara bağlı işitme kaybına daha yatkındır. Yüksek riskli gruplar şunlardır:
- Böbrek veya karaciğer yetmezliği olanlar
- 60 yaş üzeri kişiler
- Daha önce ototoksik ilaç kullanmış olanlar
- Sensörinöral işitme kaybı öyküsü olanlar
- Uzun süre (14 günden fazla) tedavi görenler
- Yüksek doz ototoksik ilaç kullananlar
- Gürültüye maruz kalanlar
- Bağışıklık sistemi zayıf olanlar
Ototoksisiteden Korunma Yöntemleri Nelerdir?
- Ototoksik ilaç kullanırken düzenli odyolojik takip yapılmalı.
- Gereksiz antibiyotik ve yüksek doz ilaç kullanımından kaçınılmalı.
- Gürültülü ortamlardan uzak durulmalı.
- Riskli gruplarda ilaç kullanımı dikkatle planlanmalı.
Ototoksisite, özellikle tedavi süreçlerinde kullanılan bazı ilaçlara bağlı olarak gelişen ciddi bir sağlık sorunudur. Erken teşhis ve düzenli odyolojik kontroller ile kalıcı işitme kaybının önüne geçmek mümkündür.
Hakkında Odyone
Odyoloji alanında uzmanlaşmış olan Odyone, işitme kaybı, tinnitus (çınlama), iç kulak anomalileri ve aktif orta kulak implantları gibi konularda bilimsel temelli içerikler üretmektedir. Amacı, işitme sağlığı konusunda toplumsal farkındalık oluşturmak ve hasta ile profesyonel arasında bilgi köprüsü kurmaktır.
Sitedeki tüm içerikler, güncel akademik literatür ve uzman görüşlerine dayanmaktadır. Bilimsel doğruluk, erişilebilir dil ve etik yaklaşım Odyone’un içerik üretiminde temel aldığı değerlerdir.
İlgi alanları: pediatrik odyoloji, iç kulak gelişimi, işitsel rehabilitasyon, işitme kaybının psikososyal etkileri
Daha fazla bilgi için: (https://www.odyone.com.tr) veya tüm sosyal medya hesaplarımızdan odyonecom olarak bizi takip edip merak ettiklerinizi sorabilirsiniz.
