İşitme cihazı uygulamalarında doğru yöntemi seçmek, cihazın performansını ve kullanıcının günlük yaşam kalitesini doğrudan etkileyen kritik bir süreçtir. Her bireyin işitme kaybı seviyesi, odyogram konfigürasyonu, işitme kaybının tipi ve fizyolojik faktörleri farklı olduğu için uygulanacak cihaz ayarları ve yöntemler kişiye özel olmalıdır.
Kulak kalıbında açılacak ventilasyon çapının alçak frekanslara etkisi hortumun çıkış çapının yüksek frekanslara etkisi, ince tüp ile standart tüpün sağladığı akustik kazanç farklılıkları kulak kalıbının iyi bilinen özellikleridir. Kulak kalıbının biçimlendirilmesi, bu özellikleri nedeniyle, işitme cihazı uygulamasının en önemli parçalarından biridir.
İşitme Cihazı Seçimine Etki Eden Faktörler Nelerdir?
- Frekans aralığı ve kazanç/çıkış ayarları
- Kulak kalıbı tasarımı (vent çapı, hortum çapı, kanal boyu)
- Gürültü yönetimi ve yönlü mikrofon tercihleri
- Yardımcı aksesuarların seçimi
İşitme Cihazlarında Kullanılan Yöntemler Nelerdir?
1. Sinyal İşleme Teknolojileri (DSP)
Çok Kanallı ve Çok Bantlı İşleme: Ses farklı frekans bantlarına ayrılarak bağımsız işlenir. Kullanıcının odyogramına tam uyum sağlar. Gürültü azaltma ve konuşma koruma optimize edilir.
WDRC (Wide Dynamic Range Compression): Kısık sesleri yükseltir, yüksek sesleri kısar. Konfor ve netlik sağlar. Temel parametreleri: Kompresyon oranı, Knee-point, Attack / Release time
2. Mikrofon Teknolojileri
Omnidirectional: Tüm yönlerden sesi alır. Sessiz ortamlarda ideal.
Sabit Yönlü (Fixed Directional): Gürültülü ortamlarda konuşma netliği artırır.
Uyarlanabilir Yönlü (Adaptive Directional): Gürültünün yönüne göre algılamayı değiştirir.
Beamforming: Çoklu mikrofon kullanarak belirli bir yöne odaklanır. En gelişmiş konuşma odaklama tekniğidir.
3. Gürültü Yönetimi Yöntemleri
Dijital Gürültü Azaltma (DNR): Konuşma ve gürültünün modülasyon farkını analiz eder. Konuşmayı bozmadan gürültüyü yumuşatır.
Impulse Noise Reduction: Tabak–çatal sesi veya kağıt hışırtısı gibi ani sesleri bastırır.
Rüzgar Gürültüsü Yönetimi: Düşük frekanslı türbülans seslerini azaltır.
Feedback (Geri Besleme) Yönetimi: Faz iptali, çift mikrofon algoritmaları ve DFS kullanılır.
4. Frekans Manipülasyonu Yöntemleri
- Frekans Sıkıştırma
- Frekans Transpozisyonu
- Frekans Kaydırma
Özellikle yüksek frekanslarda: Ciddi sensörinöral kayıp, Tiz harf ayrım güçlüğü (f, s, ş, z), Dış tüylü hücre fonksiyon kaybı olan kullanıcılar için kritik önemdedir.
5. Kablosuz İletişim Teknolojileri
- Bluetooth/BLE
- NFMI
- FM/Roger Sistemleri
Özellikle eğitim ortamlarında fark yaratan çözümlerdir.
6. Ortam Algılama Yöntemleri
Cihaz yapay zekâ tabanlı sınıflandırma ile ortamı tanır: Sessiz ortam, Kalabalık ortam, Müzik, Konuşma + gürültü, Ulaşım ve daha fazlası.
7. Yapay Zekâ ve Makine Öğrenimi Yaklaşımları
Derin Sinir Ağı ile Ses İşleme: Konuşmayı daha doğal ayırır.
Kullanıcı Alışkanlıklarını Öğrenme: Kullanıcının favori ayarlarını otomatik uygular.
Hareket Sensörü Entegrasyonu: Kullanıcı yürürken mikrofon yönü değişebilir.
8. Kişisel Ayar (Fitting) Yöntemleri
Preskripsiyon Yöntemleri: DSL, NAL-NL2
REM (Gerçek Kulak Ölçümü): En doğru işitme cihazı ayarlama yöntemi kabul edilir.
RECD: Özellikle pediatrik fitting için zorunludur.
9. Cihazın Fiziksel Yapısına Göre Yöntemler
BTE, RIC, CIC/IIC: Her birinin avantaj–dezavantajları kullanıcıya göre değerlendirilmelidir.
10. Enerji Yönetimi Yöntemleri
- Şarj edilebilir Li-ion piller
- Çinko-hava piller
Hangi İşitme Cihazı Yöntemi Kime Uygun?
İşitme cihazı uygulamalarında her kullanıcı için en doğru yöntem farklıdır.
Bu nedenle:
- Odyogram yapısı
- İşitme kaybının tipi ve derecesi
- Kullanıcının yaşam tarzı
- Kulak anatomisi
- Kullanıcının beklentileri mutlaka birlikte değerlendirilmelidir.
Doğru yöntemsel tercihler, yalnızca cihaz performansını değil, kişinin işitsel konforunu ve sosyal yaşam kalitesini uzun vadede belirleyen en önemli faktörlerden biridir.
Hakkında Odyone
Odyoloji alanında uzmanlaşmış olan Odyone, işitme kaybı, tinnitus (çınlama), iç kulak anomalileri ve aktif orta kulak implantları gibi konularda bilimsel temelli içerikler üretmektedir. Amacı, işitme sağlığı konusunda toplumsal farkındalık oluşturmak ve hasta ile profesyonel arasında bilgi köprüsü kurmaktır.
Sitedeki tüm içerikler, güncel akademik literatür ve uzman görüşlerine dayanmaktadır. Bilimsel doğruluk, erişilebilir dil ve etik yaklaşım Odyone’un içerik üretiminde temel aldığı değerlerdir.
İlgi alanları: pediatrik odyoloji, iç kulak gelişimi, işitsel rehabilitasyon, işitme kaybının psikososyal etkileri
Daha fazla bilgi için: (https://www.odyone.com.tr) veya tüm sosyal medya hesaplarımızdan odyonecom olarak bizi takip edip merak ettiklerinizi sorabilirsiniz.
