Akustik Travma Neden Önemlidir?
Akustik travma, iç kulaktaki işitme mekanizmasının ani veya uzun süreli yüksek şiddette seslere maruz kalma sonucu zarar görmesiyle ortaya çıkan bir işitme kaybı türüdür.
Silah sesi, patlama gibi akut yüksek şiddetli sesler ya da iş ortamı gürültüsü ve kulaklıkla yüksek sesli müzik gibi kronik gürültü maruziyetleri, hem geçici hem de kalıcı işitme kaybına yol açabilir.
Modern yaşamda kulaklık kullanımının artması ve gürültülü çalışma ortamları nedeniyle akustik travma insidansı giderek yükselmektedir.
Akustik Travma Nedir?
Akustik travma, yüksek şiddetli ses dalgalarının:
- Kokleadaki tüy hücrelerini
- Lateral duvardaki metabolik yapıları
- Kulak zarını
- Orta kulak kemikçiklerini
- İç kulak kan akımını
zarara uğratmasıyla meydana gelir.
Yeni bilimsel çalışmalar, travmanın yalnızca mekanik bir hasar olmadığını; oksidatif stres, inflamasyon, damar daralması ve kan akımı bozukluklarının işitme kaybına ek katkı sağladığını göstermektedir.
Akut ve Kronik Akustik Travma Arasındaki Fark Nedir?
Akut Akustik Travma
Tek bir çok yüksek desibelli sesle oluşur.
Örnekler:
- Silah atışı
- Patlama
- Havai fişek
- Konserlerde ani ses patlamaları
Ani işitme kaybı ve tinnitus sıktır.
Kronik Gürültüye Bağlı Travma
Uzun süreli yüksek gürültü maruziyeti ile gelişir.
Örnekler:
- İnşaat ve sanayi gürültüsü
- İş makineleri
- Kulaklıkla uzun süre yüksek sesli müzik
Başlangıçta geçici eşik kayması görülür; devam ederse kalıcı sensörinöral işitme kaybına dönüşür.
Akustik Travma Neden Olur?
Ana tetikleyici faktörler:
- Ani yüksek sesler (patlama, silah sesi, havai fişek)
- Uzun süre yüksek desibel maruziyeti
- Kulaklıkla yüksek sesli müzik
- Sanayi ve inşaat gürültüsü
- Konser, bar, eğlence mekânları
Sesin şiddeti, süresi ve frekansı da risk düzeyini belirler.
Yüksek frekanslı sesler kokleadaki hücreleri daha fazla etkileyebilir.
Akustik Travma Belirtileri Nelerdir?
Akustik travma geçiren kişilerde en sık görülen belirtiler:
- Ani veya kademeli işitme kaybı
- Tinnitus (kulak çınlaması, uğultu, ıslık sesi)
- Kulakta dolgunluk hissi
- Bazı vakalarda baş dönmesi veya dengesizlik
- Yüksek frekanslarda belirgin kayıp
Genellikle ilk etkilenen bölge yüksek frekanslardır.
Akustik Travma Nasıl Teşhis Edilir?
Teşhis KBB uzmanı ve odyolog tarafından yapılır.
Uygulanan tetkikler
- Otoskopik muayene: Kulak zarı ve dış kulak yolu değerlendirilir.
- Saf ses odyometrisi: İşitme kaybının frekanslara göre dağılımı belirlenir.
- Timpanometri: Orta kulak fonksiyonu ölçülür.
- ABR/BERA: Gerekli durumlarda işitsel sinir iletimi değerlendirilir.
Travmadan sonraki ilk günlerde eşik kayması geçici olabilir, ancak maruziyet devam ederse kalıcı işitme kaybına dönüşebilir.
Akustik Travma Tedavisi Nedir?
Tedavide amaç, hasarın ilerlemesini durdurmak ve mümkünse işitme düzeyini geri kazandırmaktır.
Akut dönemde tedavi
- Kortikosteroid tedavisi (ilk 72 saat kritik)
- Antioksidan destek tedavileri
- Gürültüden uzaklaşma
- Kulak istirahati
Erken müdahale başarı şansını artırır.
Kalıcı hasar gelişmişse
- İşitme cihazları
- Tinnitus yönetimi (masker, TRT, CBT)
- İleri kayıplarda koklear implant
Akustik Travma Nasıl Önlenir?
Akustik travma çoğu zaman %100 önlenebilir bir durumdur.
- Gürültülü ortamlarda kulak koruyucu kullanın
- Kulaklık sesini %60 sınırında tutun
- Gürültülü işlerde iş sağlığı ve güvenliği kurallarına uyun
- Konser, bar gibi ortamlarda uzun süre kalmayın
- Ani yüksek sese maruz kaldıysanız KBB uzmanına başvurun
Akustik travma; ani yüksek sesler, patlayıcı gürültüler ve kronik gürültü maruziyetiyle ortaya çıkan ciddi bir işitme kaybı nedenidir.
Hızlı tanı ve erken tedavi, kokleadaki hücrelerin korunması açısından kritik öneme sahiptir. Günümüzde kulaklık kullanımının yaygınlaşması ile akustik travma, toplum genelinde önemli bir halk sağlığı sorunu hâline gelmiştir. Bu konuyla ilgili endüstriyel odyoloji yazımıza buradan ulaşabilirsiniz.
Hakkında Odyone
Odyoloji alanında uzmanlaşmış olan Odyone, işitme kaybı, tinnitus (çınlama), iç kulak anomalileri ve aktif orta kulak implantları gibi konularda bilimsel temelli içerikler üretmektedir. Amacı, işitme sağlığı konusunda toplumsal farkındalık oluşturmak ve hasta ile profesyonel arasında bilgi köprüsü kurmaktır.
Sitedeki tüm içerikler, güncel akademik literatür ve uzman görüşlerine dayanmaktadır. Bilimsel doğruluk, erişilebilir dil ve etik yaklaşım Odyone’un içerik üretiminde temel aldığı değerlerdir.
İlgi alanları: pediatrik odyoloji, iç kulak gelişimi, işitsel rehabilitasyon, işitme kaybının psikososyal etkileri
Daha fazla bilgi için: (https://www.odyone.com.tr) veya tüm sosyal medya hesaplarımızdan odyonecom olarak bizi takip edip merak ettiklerinizi sorabilirsiniz.
